Sterren fotograferen in Nederland

Het was de eind jaren 80. Mijn vader maakt me wakker. Ik kijk op mijn klok en zie dat het 3:00 is. Met de slaap in mijn ogen kijk ik mijn vader aan die zegt: “Ben er klaar voor Albert? Klaar om op vakantie te gaan?” Zo voelde het ook toen ik vorige week wakker werd gemaakt door de wekker. Het was toen geen 3:00, maar 2:00. Ook keek een vader mij niet aan die tegen me zei of ik klaar was voor de lange autorit naar Frankrijk. Nee, dit keer was het mijn fototoestel die me van lange afstand mij toefluisterde: “Ben je er klaar voor om midden in de nacht de Melkweg te gaan fotograferen?

Ik was er zeker klaar voor. Dit stond al heel lang in planning om te doen. Ik was dan ook klaar wakker en stond om 2:15 al in de woonkamer mijn broodzakje gevuld met broodjes pindakaas in mijn fototas te stoppen. Als een backpacker sjouwde ik al mijn fotogereedschap naar de auto. Ik had al van te voren met google maps mijn locatie opgezocht, een groot heide gebied in de veluwe. In deze heide lag een dode boom en dit leek voor mij een perfect onderwerp om op de voorgrond te plaatsen. Met behulp van photopills had ik al gezien dat de melkweg bijna in horizontale modus boven de dode boom uit zou steken. Dit zou, in mijn ogen, een mooi plaatje op kunnen leveren.

Op locatie

Zo ging mijn reis naar de Veluwe. De rit duurde zo een 3 kwartier en was dus ruim op tijd aanwezig. Ik parkeerde de auto op de parkeerplaats die ik herkende van google maps en stapte uit. Bij het uitstappen hoorde ik al vele struiken bewegen en zag schimmen heen en weer lopen. ‘Blair witch’ achtige praktijken gingen even door mijn hoofd heen, maar deze heb ik snel weggejaagd door ‘Coombaya’ liedjes te neuriën. Het eerste wat ik vervolgens pakte was een hoofdlampje die ik ook snel aanzette en om me heen keek. Niks, helemaal niks te zien. Ik weet niet of dit mij gerust stelde, maar op naar de heide.

Ik voelde me als een persoon die dokter bibber aan het spelen was. Waar je daar de lijf van de patiënt niet mocht aanraken, probeerde ik hier de struiken zo min mogelijk te beschadigen. Met behulp van Photopills kon ik vrij snel bij de dode boom komen en had vele wildpaadjes gevonden die mij daar netjes naar toe brachten. Toen ik daar mijn backpack en statief neerplante keek ik om me heen en zag in de verte toch nog veel lichtvervuiling. Niet waar ik op gehoopt had. De app ‘Lightpollution map‘ gaf dit gebied als licht oranje aan, wat betekende dat er wel wat lichtvervuiling was, maar ik had niet gedacht dat het zoveel zou zijn. Maar ja, om nu weer naar de auto te gaan en tijdens mijn terugweg mijn broodje pindakaas op te eten zag ik helemaal niet zitten. Doorknallen dus.

Mijn aanpak

Met Photopills keek ik waar de Melkweg precies stond en ik manoeuvreerde de statief naar de juiste plek, zodat de dode boom mooi in zijn geheel in beeld stond. Eerst de juiste instellingen zoeken. Oftewel een proefshot:

• Zo groot mogelijk brandpuntafstand. Dit om zoveel mogelijk melkweg op de foto te krijgen en meer licht op te vangen. Met een 16mm, was dit voor mij het hoogst haalbaar.
• Een groot mogelijk diafragma. Dit om zoveel mogelijk licht op mijn sensor te krijgen. De 16mm kon niet verder dan F4. Maar daar wist ik wel dat ik het er mee kon gaan redden.
• Een hoog ISO getal. Door deze hoog in te zetten kan je meer licht de camera naar binnen halen, maar niet al te hoog, anders ontstaat er ruis. 3200 is een gulle midden weg.
• Sluitertijd. Doordat de sterren bewegen en dus strepen ontstaan als je de sluitertijd te lang wordt moet je zoeken naar de juiste sluitertijd. In het algemeen is de vuistregel dat er bij een sluitertijd langer dan 20 seconden ‘star trailing’ oftewel stersporen ontstaat. In mijn geval wou ik dat niet en ben dus gaan zoeken naar de juiste sluitertijd die geen sterspoor gaf, maar wel een heldere ster. Ik kwam uit bij een sluitertijd van 15 sec.

Nu kon ik daadwerkelijk beginnen met de shoot. Eerst maar even de boom het licht geven wat hij nodig had om verlicht in beeld te komen. Met mijn hoofdlampje tekende ik de boom wat in met 5 seconden licht. Even checken op mijn screen. Top. Even inzoomen of alles scherp is. (Met sterfotografie moet je namelijk met de hand scherp stellen. Als je dit automatisch wilt doen, dan lukt dit niet omdat het daarvoor te donker is. De camera kan niet de juiste contrast punten vinden om scherp te stellen.) Ook check. Op naar het shooten van de sterren.

Om de Melkweg goed zichtbaar te krijgen, moet er een paar foto’s achter elkaar genomen worden om deze thuis te gaan stacken. Stacken staat voor het op elkaar stapelen van foto’s (Dit doe ik trouwens met het programma Sequator. Dit programma stacked het aan de hand van de snelheid van de sterren netjes op elkaar). Door dit te doen ontstaat de melkweg die we kennen.

Resultaat

Na de shoot, die zo een anderhalf uur duurde ben ik weer op pad gegaan naar het thuisfront. Bekaf kwam ik thuis en kwam er achter dat ik mijn broodje pindakaas nog niet had opgepeuzeld. Met de laptop op schoot en het broodje in mijn mond ben ik aan het bewerken gegaan om tot een resultaat te komen waar ik half tevreden mee ben. Met de Melkweg ben ik tevreden, maar met de boom niet. Door het te verlichten met de lamp kwam het niet over wat ik voor ogen had. Het kwam wat onnatuurlijk over en maakte de foto niet in balans. De volgende keer laat ik het hoofdlampje op mijn hoofd zitten en laat ik de natuur de belichting zelf regelen door middel van maanlicht. Des al niet te min heb ik genoten van deze trip en is het erg verslavend om met Photopills een shoot te plannen. Ik hoop snel weer een nachtshoot te doen. Wie gaat er met me mee?